İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 2007-2036 Bienal Sponsoru Koç Holding’in katkıları ile düzenlenecek olan 18. İstanbul Bienali, 2025’e ertelendi. Bienalin 18’inci edisyonu 14 Eylül-17 Kasım 2024 arasında gerçekleştirilecekti.
İKSV’den yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) olarak 18. İstanbul Bienali için 2023 Mart ayından bu yana dünyanın dört bir yanından 58 sanatçıyla birlikte çalışıyoruz. Onlarca yeni sanat eserinin üretimine ve hem yerel hem uluslararası ölçekte verimli işbirliklerine olanak sağlamasını hedeflediğimiz bu bienalin kavramsal çerçevesi, büyük kayıpların ve acıların ardından sanatın nasıl bir rol üstlenebileceğini araştırıyordu.
Bu sırada, vakıftaki seçim ve karar süreçlerine dair eleştiriler aldık ve bu eleştirileri değerlendirerek tüm işleyişleri daha katılımcı hâle getirmek üzere harekete geçtik. İstanbul Bienali’nin her zamanki gibi sanatsal ifade, diyalog ve bir araya gelme olanakları sunmasını hedefledik. Buna rağmen, sanat çevrelerinde asla arzu etmeyeceğimiz biçimde tarafların oluştuğunu, bienale katılmayı kabul etmiş veya etmeyi değerlendiren sanatçıların, yürütülen işbirliklerinin ve ortaklıkların olumsuz etkilendiğini gözlemledik. Bu durum, İstanbul Bienali’nin planlandığı şekilde düzenlenmesini imkânsız hâle getirdi.
Bu nedenle, 14 Eylül 2024’te kapılarını açması planlanan 18. İstanbul Bienali’nin ertelendiğini kamuoyuna üzülerek duyuruyoruz. Her zaman en iyi şekilde gerçekleştirmek için çaba sarf ettiğimiz İstanbul Bienali’ni yeni yönetmelik çerçevesinde ele alınacak bir süreçle 2025 yılında yeniden izleyicilerle buluşturacağız.”
Ne olmuştu?
İki yılda bir düzenlenen İstanbul Bienali’nin organizatörü İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) uluslararası uzmanlardan oluşan Danışma Kurulu’nun 2024’te düzenlenecek Bienal’de küratörlük için oybirliği ile önerdiği Defne Ayas’ı reddettiği öğrenildi. Daha önce Gwangju Bienali, Moskova Bienali ve Baltık Trienali’nin küratörlüğünü yapmış olan Ayas’ın yerine, Danışma Kurulu üyesi Iwona Blazwick göreve atandı. Olayın ardından, küratörlük seçimi sürecinin şeffaflığı hakkında tartışmalar başladı.
The Art Newspaper’ın aktardığına göre, sanat çevrelerinde İKSV’nin, Ayas’ı ‘riskli’ bulmuş olabileceği konuşuluyor. Bu iddianın dayanağı olarak, Ayas’ın 2015 Venedik Bienali’nde küratörlüğünü yaptığı Ermeni sanatçı Sarkis’in bir sergisinin olabileceği öne sürüldü. İddiaya göre, Venedik Bienali’nde İKSV’nin yönetiminde olan Türkiye pavyonunda düzenlenen serginin bir parçası olan kataloğun içinde, Hrant Dink’in eşi Rakel Dink’in yazdığı ve ‘Ermenilerin çektiği acı’ya atıf yaptığı bir deneme İKSV cephesinde rahatsızlık yarattı. Söz konusu katalog, hükümetten gelen tepkiler sonucunda sergiden çıkarılmıştı.
Danışma Kurulu, Ocak ayı sonunda Bienal küratörlüğü için aralarında Defne Ayas’ın da bulunduğu 4 kişilik listeyi değerlendirmek için toplandı. Değerlendirmelerden sonra, kurul üyeleri Iwona Blazwick, Japonya’da bulunan 21. Yüzyıl Modern Sanat Müzesi’nin direktörü Yuko Hasegawa, eski müze direktörü ve bağımsız küratör Agustín Pérez Rubio, küratör ve sanat tarihçisi Selen Ansen ve sanatçı Sarkis’ten oluşan kurul, oybirliğiyle Ayas’ı seçti. Ancak kurulun bu önerisinin İKSV tarafından reddedildiği öğrenildi.
Son olarak İKSV tarafından 2007-2036 Bienal Sponsoru Koç Holding’in desteğiyle düzenlenen İstanbul Bienali Direktörü Bige Örer, kısa bir süre önce İKSV ile yollarını ayırmış ardından İstanbul Bienali Direktörü Kevser Güler olarak açıklanmıştı. 18. İstanbul Bienali’nin küratörlüğünü İngiliz yazar ve sanat tarihçisi Iwona Blazwick üstlenmesi bekleniyordu. (KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)
