Japon basın kuruluşu Nikkei Asia’da, “Hayati yardım malzemeleri sağlayan bir ülke olan Hindistan, Afganistan’da yumuşak gücünü artırdı.” değerlendirmesi yapıldı.
Nikkei Asia’daki haberde, Hindistan’ın, gıda güvensizliğinin hakim olduğu Afganistan’a yardım olarak 20 bin ton buğday gönderdiği belirtildi.
Hindistan’ın buğdayı geçen yılki gibi Pakistan üzerinden değil de İran’daki Çabahar Limanı’ndan gönderdiği aktarıldı.
Yeni Delhi yönetiminin bu adımı “bir zamanlar Afgan topraklarına erişimde mecbur olduğu Pakistan’ı saf dışı bıraktığı” şeklinde değerlendirilirken, “Hayati yardım malzemeleri sağlayan bir ülke olan Hindistan, Afganistan’da yumuşak gücünü artırdı.” ifadesi kullanıldı.
Taliban yönetimini resmi olarak tanımasa da milyonların akut gıda güvensizliği pençesinde olduğu Afganistan’a yardımlarının, Hindistan’ın olumlu ilişkileri beceriyle işleme girişimlerini ortaya koyduğu kaydedildi.
Hindistan’ın bu sefer Çabahar’ı kullanması da jeopolitik olarak önemli bir değişikliğin işareti olarak yorumlandı.
Dünya Gıda Programının (WFP) adı açıklanmayan bir temsilcisi, yaptığı değerlendirmede, Hindistan’ın Afganistan’a bağışladığı 20 bin ton buğdayın gelecek birkaç ayda ülkeye ulaşacağını açıkladı.
Temsilci, Afganistan’da milyonlarca insanın gıda güvensizliğiyle karşı karşıya olduğuna atıfta bulunarak, açlığın milyonlarca yaşamı tehdit ettiği yerlere WFP’nin yardım ulaştırma taahhüdünü yineledi.
Afganistan genelinde insani ihtiyaçların yüksek seviyede olmaya devam ettiğini söyleyen Temsilci, Hindistan’ın katkılarının, ihtiyacın çok olduğu bölgelerdeki yoksul ailelere ulaşmalarında yardımcı olacağını ifade etti.
Yeni Delhi yönetimi için stratejik önemi olan İran’daki Çabahar Limanı’nda demirlemesi beklenen gemideki buğdayın, buradan kara yolu vasıtasıyla Afganistan’ın Herat vilayetinden ulaştırılması bekleniyor.
Yeni Delhi, Taliban ilişkileri iyiye gidiyor
Hindistanlı emekli Büyükelçi Ashok Sajjanhar, Hindistan’ın Çabahar’ı kullanmasının, Afganistan ve Orta Asya ülkelerine ulaşmasında Pakistan’a olan mecburiyetini ortadan kaldırdığına işaret etti.
Afganistan’daki Taliban yönetimi ile ilişkilere değinen Sajjanhar, “İslamabad yönetimininki kötüye giderken, bizimki daha iyiye gidiyor.” dedi.
Sajjanhar, Hindistan’ın her zaman Afgan halkıyla tarihi ve toplumsal bağları olduğunu söyledi.
Afganistan’da Hint yetkililerin bulunmasının önemini vurgulayan Sajjanhar, Afgan topraklarında diplomatik değil teknik varlıklarının olmasını istediklerine dikkati çekti.
Hindistan’ın eski Astana, Stockholm ve Riga Büyükelçisi Sajjanhar, yardımların, faydalanacak doğru kişilere ulaştığından emin olmak istediklerini belirtti.
Hindistan’ın Çabahar’ı kullanmasının Pakistan’ın endişelenmesine yol açması ihtimalinin sorulduğu Sajjanhar, bunun “endişe konusu” olabileceğini aktardı.
Bu arada uzmanlar, Afganistan’ın bölgesel anlamda çıkılmayacak kadar değerli olduğu değerlendirmesinde bulunuyor.
Taliban’dan teşekkür
Ağustos 2021’de yönetime gelen ancak hala birçok ülke tarafından tanınmayan Taliban yönetimi ise Hindistan’dan gelen yardımı memnuniyetle karşıladı.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, Hindistan’ın bölgede önemli bir ülke olduğunu ve Afganistan’ın bu ülkeye değer verdiğini dile getirdi.
Hindistan ile dostça ilişkileri olmasını istediklerini kaydeden Mücahid, 20 bin ton buğday bağışın Afgan halkına destek olacağının altını çizdi. Mücahid, bu destek için Hindistan hükümetine ve halkına müteşekkir olduklarını bildirdi.
Hindistan, Pakistan ile vardığı anlaşmanın ardından Şubat 2022’de Afganistan’a yaklaşık 2 bin 500 ton buğday göndermişti. Pakistan, Hindistan’ın 2019’da Cammu Keşmir’in özel statüsünü kaldırmasının ardından bu ülkeyle ticaretini askıya almıştı ve Hindistan araçlarının Afganistan’a giden kara yolunu kullanmasına izin vermiyordu.
BM Afganistan Özel Temsilcisi Roza Otunbayeva martta, küresel boyutta hala en büyük insani krizin Afganistan’da boy gösterdiğine işaret ederek, toplumun üçte ikisinin bu yıl hayatta kalmak için insani yardıma ihtiyaç duyacağını, neredeyse yarısının ise çok ciddi bir gıda güvensizliğiyle karşı karşıya olduğunu açıklamıştı.
Dünya Gıda Programı (WFP) verilerine göre, Afganistan’da 19,9 milyon kişinin akut gıda güvensizliğiyle, 6 milyon kişi de acil durum seviyesinde gıda güvensizliğiyle karşı karşıya.
Çabahar Limanı için 500 milyon dolarlık yardım sözü
Hindistan, İran’ın güneydoğusundaki Çabahar Limanı’nı kullanarak Orta ve Güneydoğu Asya ülkelerine ulaşmayı hedefliyor.
Pakistan’dan geçmeden Afganistan ve Doğu Avrupa’ya ulaşabileceği alternatif ticaret yolları inşa etme çabasındaki Hindistan’ın girişimlerinin İran’ın Çabahar Limanı jeoekonomik ve stratejik önemini arttırıyor.
İran’ın resmi ve yarı resmi haber ajanslarına göre, Çabahar liman kenti, Afganistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve Rusya’nın doğusuna yük sevkiyatı için en kısa ve ucuz transit güzergah niteliğini taşıyor.
Hindistan, Çabahar Limanı ve çevresindeki demir ve kara yollarının geliştirilmesi için 500 milyon dolara kadar yardım sözü vermişti.
Çabahar Limanı’ndan Afganistan ve Orta Asya’ya uzanan, transit taşımacılıkta kullanılacak kara ve demir yolu bağlantısı yatırımlarını içeren “Çabahar Anlaşması”, 23 Mayıs 2016’da Tahran’da eski İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin katıldığı törenle imzalanmıştı.
